Pomimo tego, że nasza świadomość w kwestii zdrowego odżywiania cały czas rośnie, to wciąż zmagamy się problemem, jakim jest otyłość. Za tym zaburzeniem idą różne choroby, do których zaliczyć możemy cukrzycę typu II. Za jej występowanie odpowiada przede wszystkim długotrwale prowadzony niezdrowy tryb życia. Dlatego nieodłącznym elementem, zarówno w prewencji, jak i w jej leczeniu powinna być zdrowa dieta połączona z regularną aktywnością fizyczną.
Cukrzyca jako choroba
Cukrzyca jest chorobą przewlekłą, która wymaga od pacjenta stałego leczenia. Dodatkowo, ze względu na coraz większy odsetek osób, którzy na nią zapadają i wciąż rosnącą liczbę nowo zdiagnozowanych przypadków, uznawana jest za chorobę cywilizacyjną. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że w 2030 roku liczba osób chorych na cukrzycę może wynieść nawet 550 milionów na całym świecie. Wyniki te są zatrważające, dlatego też trzeba zacząć działać jak najszybciej.
Rodzaje cukrzycy
Cukrzyca typu I, zwana również młodzieńczą, to choroba autoimmunologiczna. Oznacza to, że układ odpornościowy atakuje własne komórki β wysp trzustkowych odpowiadające za produkcję insuliny, zamiast atakować obce ciała, próbujące przeniknąć do naszego organizmu. Natomiast cukrzyca typu II cechuje się podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Nieprawidłowość ta może wynikać z niedoboru insuliny bądź z obniżonej wrażliwości organizmu na jej działanie. Ta jednostka chorobowa dotyka najczęściej osoby cierpiące na nadwagę lub otyłość, nadciśnienie tętnicze oraz podwyższony poziom cholesterolu. Kolejnym rodzajem jest cukrzyca typu LADA. To także choroba o podłożu autoimmunologicznym, występująca u osób dorosłych, najczęściej w wieku 40-50 lat. W przeciwieństwie do cukrzycy typu I, LADA może rozwijać się bezobjawowo przez długie lata. Cukrzyca MODY jest chorobą dziedziczną, występującą głównie u młodych osób, w przeciwieńskie do cukrzycy typu II. Cechuje się łagodnym przebiegiem, co stwarza pewne trudności w diagnostce tej jednostki chorobowej.
Niepokojące objawy cukrzycy
Do najczęstszych sygnałów świadczących o cukrzycy można zaliczyć takie objawy jak: wzmożony apetyt oraz pragnienie, przewlekłe zmęczenie pomimo dobrze przespanej nocy, nasilona konieczność oddawania moczu, chudnięcie bez wyraźnej przyczyny, otyłość nie wynikająca ze zmiany dotychczasowych nawyków żywieniowych oraz bóle mięśni i poranne nudności. Jeśli więc zauważyliśmy u siebie którekolwiek z wymienionych objawów, powinniśmy koniecznie udać się do diabetologa.
Dieta w cukrzycy
U osób zmagających się z nadprogramowymi kilogramami, zbilansowana dieta pomoże w redukcji masy ciała. Dodatkowo, odpowiednio dobrany plan żywieniowy poprawi samopoczucie, regulując poziom cukru we krwi i zapobiegając hipoglikemii. W diecie cukrzycowej zaleca się ograniczenie węglowodanów do 40 - 50% oraz regularne spożywanie posiłków. Istotnym pojęciem jest także „indeks glikemiczny”, który określa z jaką szybkością trawimy dany produkt, a co a tym idzie, w jakim tempie zostanie on wchłonięty w postaci glukozy do krwioobiegu. Szybki wzrost poziomu cukru we krwi świadczy o spożyciu produktu cechującego się wysoką wartością tego indeksu. Zatem osoba zmagająca się z cukrzycą, powinna spożywać produkty, które nie będą powodować skoków glikemii. Do takich produktów zaliczamy przede wszystkim świeże warzywa, owoce (zwłaszcza te cytrusowe), pieczywo zawierające jęczmień, owies, soję, nasiona słonecznika, siemię lniane, chleb na zakwasie, płatki owsiane, żytnie, o wysokiej zawartości otrębów, nasiona roślin strączkowych, migdały, orzechy brazylijskie, nerkowca, laskowe, piniowe, ziemne oraz pistacje. Dietę należy wzbogacać w ryby (szczególnie morskie), drób, jaja oraz niskotłuszczowe produkty nabiałowe (tj. o maksymalnej zawartości tłuszczu 2g/100g produktu). Istotne jest także wyeliminowanie z jadłospisu produktów o dużej zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych (np. masło, smalec) zastępując je produktami obfitującymi w nienasycone kwasy tłuszczowe, takie jak olej rzepakowy, oliwa z oliwek, czy idealny do stosowania na zimno jako dodatek do sałatki - olej lniany. Aby zapobiec niepożądanym wzrostom poziomu glukozy we krwi, należy unikać produktów oczyszczonych, wysoko przetworzonych oraz poddanych smażeniu. Gotowanie powoduje wzrost indeksu glikemicznego produktu końcowego, dlatego też zaleca się ograniczanie spożywania np. warzyw poddanych tej formie obróbki termicznej i korzystanie z ich walorów w formie surowej.
Regularne badania glikemii
Aby zapobiec wystąpieniu cukrzycy oraz kontrolować rozwój tej jednostki chorobowej powinniśmy regularnie badać stężenie glukozy we krwi. Jak podają najnowsze zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, prawidłowa glikemia na czczo powinna wynosić od 70 do 99 mg/dL krwi, natomiast dwie godziny po spożytym posiłku, poziom glukozy we krwi u osoby dorosłej nie powinien być wyższy niż 140mg/dL. Niepokojącym sygnałem dla osób po 70 roku życia lub chorujących na cukrzycę ponad 20 lat jest glikemia powyżej 180 mg/dL. W tym przypadku pomocna będzie wizyta u diabetologa w celu stwierdzenia przyczyny podwyższonego poziomu cukru we krwi.
Postaw na ruch
Najlepszym sposobem na normalizację glikemii jest aktywność fizyczna, która uwrażliwia tkanki na działanie insuliny, tzn. zmniejsza insulinooporność. Program treningowy powinien obejmować ćwiczenia wykonywane co najmniej trzy razy w tygodniu po 30-60 minut. Pamiętajmy jednak, że wysiłek musi być dostosowany do wieku i naszej kondycji. Jeśli zatem uczęszczanie na siłownie nie stanowiło nieodłącznego elementu naszego dnia, powinniśmy zacząć naszą przygodę ze sportem od ćwiczeń mniej wymagających czyli np. spacery.
Zmiana stylu życia, który wiąże się z konsekwentną dietą oraz regularną aktywnością fizyczną, może uchronić nas przed wystąpieniem bądź dalszym rozwojem cukrzycy typu II. Czynniki te są również realnym i zarazem skutecznym sposobem na osiągnięcie szczupłej sylwetki, która jest tak istotna w prewencji tej jednostki chorobowej.