Jeśli myślisz, że dieta wyłącznie odchudza, jesteś w błędzie. Dieta może nie tylko pomagać w redukcji nadwagi, ale także sprzyjać zachowaniu zdrowia, polepszać samopoczucie, ale także zapobiegać groźnym schorzeniom. Zadania te rewelacyjnie spełnia żywnośc funkcjonalna. To produkty dedykowane określonym problemom zdrowotnym.
Żywność, która wspomaga nasze zdrowie, nazwana została żywnością funkcjonalną. Jej koncepcja wywodzi się z dawnych wierzeń Wschodu, w której pożywienie uznawano za lek. W Japonii żywność funkcjonalna określana jest mianem żywności o zastosowaniu zdrowotnym (FOSHU ‒ Food for Special Health Uses). W Europie natomiast żywność funkcjonalna definiowana jest w ramach programu badawczego FUFOSE (Functional Food Science in Europe) jako pożywienie, mające udowodniony pozytywny wpływ na jedną lub wiele funkcji organizmu.
Zatem czym jest żywność funkcjonalna? Najprościej mówiąc to żywność, która poprawia stan naszego zdrowia oraz zmniejsza ryzyko niektórych chorób, zwłaszcza cywilizacyjnych. Warunkiem zaklasyfikowania produktu do grupy żywności funkcjonalnej jest to, iż nie może on występować w postaci tabletek czy suplementów. W myśl tej zasady żywnością funkcjonalną są produkty naturalne o właściwościach odżywczych, uwarunkowanych naturalną zawartością aktywnych składników, a także artykuły spożywcze, które zmodyfikowano (np. wzbogacono w substancje bioaktywne i pozbawione niepożądanych czynników) podczas produkcji.
Co kupować, aby wzbogacić dietę w produkty z grupy żywności funkcjonalnej?
Margaryny i pitne jogurty, wzbogacane w fitosterole (sterole roślinne). Są to składniki błon komórkowych roślin, budową przypominające cholesterol. I to właśnie ta cecha powoduje, że w jelitach, gdzie cholesterol jest wchłaniany, fitosterole łączą się z receptorami komórek jelitowych i tym samym uniemożliwiają wchłanianie cholesterolu. Dzięki temu mechanizmowi stężenie cholesterolu we krwi faktycznie się obniża. Dawka terapeutyczna steroli roślinnych według Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) mówi, że w codziennej diecie musimy przyjąć od 1,5 do 2,4 g/dobę. Dopiero taka dawka da widoczny po 4 tygodniach efekt. Wówczas stężenie cholesterolu może obniżyć się nawet o 10 proc. Niestety, takich ilości fitosteroli nie dostarczymy wyłącznie tradycyjną dietą. Tu potrzebne jest wsparcie produktów wzbogacanych, czyli właśnie wybranych margaryn czy jogurtów.- Fermentowane napoje mleczne (jogurty, kefiry), to kopalnia bakterii probiotycznych o dobroczynnym działaniu. Żywność probiotyczna ma na celu podnoszenie odporność organizmu, poprzez wiele mechanizmów. Są to między innymi: zwiększanie masy resztek kałowych w jelitach i przyspieszanie ruchów perystaltycznych, konkurencja o miejsce z niekorzystnymi dla zdrowia bakteriami oraz stymulowanie ciał odpornościowych.
Majonezy wzbogacene w omeg 3, to dobre tłuszcze, które biorą udział w prawidłowym rozwoju i funkcjonowaniu układu nerwowego, zmniejszają ciśnienie tętnicze krwi, obniżają ryzyko chorób układu krążenia i alergii. Oprócz tłustych majonezów w kwasy omega 3 wzbogaca się także niektóre mleka do żywienia niemowląt.- Płatki, soki i jogurty wzbogacane w błonnik pokarmowy. O jego dobroczynnych właściwościach można pisać wielostronicowe publikacje. Wiadomo, że wspomaga odchudzanie, oczyszcza jelita, obniża poziom cholesterolu i poprawia tolerancję węglowodanów.
Specjalna żywność dla sportowców i preparaty dietetyczne to także przykłady produktów z grupy żywności funkcjonalnej. Te pierwsze to np. batoniki, węglowodanowe przekąski czy białkowe koktajle. Produkty te mają na celu wzrost masy i siły mięśni, poprawę kondycję i wytrzymałości. Niektóre z nich wspomagają także redukcję tkanki tłuszczowej. Oczywiście taka żywność to jedynie dodatek do zbilansowanej diety. Często niezbędny, zwłaszcza gdy chcemy uzupełnić jadłospis w składniki takie jak : L-karnityna, kreatyna, aminokwasy rozgałęzione (BCAA), lecytyna czy kofeina. Żywność dietetyczna to specyficzna grupa żywności funkcjonalnej. Zaliczamy tu np. produkty bezglutenowe, dla osób z celiakią, niskobiałkowe dla chorych na fenyloketonurię czy bezlaktozowe, dla nietolerujących tego cukru.
Producenci żywności niezwykle ochoczo wzbogacają żywność w składniki, występujące w niej w znikomych ilościach. Jednak nie mogą tego robić bezkarnie i bez ograniczeń. Działalność taka musi spełniać kryteria, które reguluje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego oraz rozporządzenie polskiego Ministra Zdrowia. Dokumenty te określają, np.: witaminy i składniki mineralne, które można stosować do wzbogacania żywności, a także określają całkowitą dopuszczalną ilość danego składnika pochodzącego z dodanej substancji wzbogacającej.
